Bezpieczne stosowanie drabin (wytyczne Państwowej Inspekcji Pracy)

 

Zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, które obowiązują po wejściu Polski do UE drabiny zaliczone są do sprzętu do tymczasowej pracy na wysokości, podobnie jak i rusztowania. Ujęcie drabin jako sprzętu do tymczasowej pracy na wysokości w polskich przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy związane było z dostosowaniem tych przepisów do dyrektyw Unii Europejskiej, w których właśnie drabiny, głównie stosowane w budownictwie podlegają eksploatacyjnym wymaganiom takim samym, jak użytkowane maszyny.

 

Kiedy można stosować drabiny jako sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości ?

 

Do pracy na wysokości mogą być wykorzystywane drabiny jako stanowiska robocze jedynie w warunkach, w których zastosowanie innego, bardziej bezpiecznego sprzętu roboczego nie jest uzasadnione z powodu niskiego poziomu ryzyka i krótkotrwałego czasu pracy albo istniejących okoliczności, których pracodawca nie może zmienić. Drabiny mogą więc być wykorzystywane przy prowadzeniu robót budowlanych na otwartych przestrzeniach, jak również w obiektach budowlanych, np. podczas: robót ziemnych jako jedna ze stosowanych dróg komunikacyjnych, prac wykończeniowych , np. instalacyjnych, malarskich itp

 

Pamiętaj !

Jeżeli tymczasowa praca na wysokości nie może być wykonana w sposób bezpieczny i zgodnie z zasadami bezpieczeństwa pracy z odpowiedniej powierzchni, wówczas dopuszcza się stosowanie drabin, które powinny zapewnić bezpieczne warunki pracy. Rodzaj i parametry zastosowanych drabin muszą być dostosowane do charakteru wykonywanej pracy, dających się przewidzieć obciążeń oraz zapewniać bezpieczne przemieszczanie się pracowników.

 

Praca na drabinach - podobnie jak również przy zastosowaniu innego sprzętu do tymczasowej pracy na wysokości, np. rusztowań - powinna być wykonywana tylko wtedy, gdy warunki pogodowe nie zagrażają bezpieczeństwu i zdrowiu pracowników. Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu drabin jako sprzętu do tymczasowej pracy w budownictwie pracodawca powinien dokonać oceny ryzyka, która potwierdzi prawidłowość zastosowania drabin, a nie innego sprzętu.

 

Pamiętaj!

Obowiązkowa certyfikacja drabin na znak bezpieczeństwa „B” obowiązywała do 30 kwietnia 2004 r. Od 1 maja 2004 r. nowe drabiny stosowane w zakładach pracy oraz w budownictwie powinny spełniać wymagania Polskich Norm.

 

Wymagania wobec drabin:

• muszą być one tak ustawione, aby zapewnić ich stateczność w trakcie użytkowania;
• przenośne drabiny muszą opierać się na stabilnym, trwałym, posiadającym odpowiednie wymiary, nieruchomym podłożu w taki sposób, aby szczeble pozostawały w pozycji poziomej oraz były zabezpieczone przed przemieszczaniem, zanim będą użytkowane;
• zawieszane drabiny muszą być zaczepione w bezpieczny sposób, tak aby zapobiec, z wyjątkiem drabin linowych, ich przemieszczaniu lub bujaniu;
• drabiny używane jako środki dostępu muszą być dostatecznie długie, tak aby wystarczająco wystawały ponad platformę dostępu, chyba że zostały zastosowane inne środki zapewniające pewne uchwycenie poręczy;
• drabiny wieloczęściowe łączone lub wysuwane muszą być używane w taki sposób, aby zapobiec przemieszczaniu się ich różnych części względem siebie;
• drabiny przejezdne przed ich użyciem muszą być pewnie unieruchomione.

 

Pamiętaj!

Drabiny muszą być używane w taki sposób, aby przez cały czas była zapewniona możliwość bezpiecznego uchwycenia poręczy i wsparcia pracowników. Jeśli ładunek ma zostać ręcznie przeniesiony na drabinie, nie może to przeszkadzać pracownikowi w bezpiecznym trzymaniu się poręczy.

 

Przenośne drabiny muszą być zabezpieczone przed przemieszczaniem się w trakcie ich użytkowania za pomocą urządzeń przeciwpoślizgowych przy górnych lub dolnych końcach podłużnic albo poprzez inne rozwiązania o równoważnej skuteczności.

 

Wymagania eksploatacyjne wobec drabin przenośnych

 

Przy używaniu drabin przenośnych niedopuszczalne jest w szczególności:

1. stosowanie drabin uszkodzonych;
2. stosowanie drabiny jako drogi stałego transportu, a także do przenoszenia ciężarów o masie powyżej 10 kg;
3. używanie drabiny niezgodnie z przeznaczeniem;
4. używanie drabiny rozstawnej jako przystawnej;
5. ustawianie drabiny na niestabilnym podłożu;
6. opieranie drabiny przystawnej o śliskie płaszczyzny, o obiekty lekkie lub wywrotne albo o stosy materiałów niezapewniające stabilności drabiny;
7. stawianie drabiny przed zamkniętymi drzwiami, jeżeli nie są one zamknięte na klucz od strony ustawianej drabiny;
8. ustawianie drabin w bezpośrednim sąsiedztwie maszyn i innych urządzeń - w sposób stwarzający zagrożenia dla pracowników używających drabiny;
9. wchodzenie i schodzenie z drabiny plecami do niej;
10. przenoszenie drabiny o długości powyżej 4 m przez jedną osobę.

 

Drabiny przystawne powinny wystawać ponad powierzchnię, na którą prowadzą, co najmniej 0,75 m, a kąt ich nachylenia powinien wynosić od 65° do 75°.

 

Sprawdź drabiny znajdujące się w Twoim zakładzie lub na budowie. Zlikwiduj prowizoryczne, uszkodzone lub mało wytrzymałe!

 

Zasady użytkowania drabin

• nigdy nie używaj drabiny drewnianej sporządzonej we własnym zakresie z rozciętych na pół żerdzi; tego typu surowiec, to mało wytrzymałe i łamliwe drewno,
• nie posługuj się drabiną drewnianą ze szczeblami przybitymi do podłużnic; szczeble muszą być wpuszczane w otwory wycięte w podłużnicach - w odstępach około 30 cm,
• nie maluj drabin drewnianych farbą kryjącą; farba taka niepotrzebnie osłania ewentualne uszkodzenia drabiny, które mogą okazać się niebezpieczne przy użytkowaniu;
• oba segmenty drabiny rozstawnej powinny być zabezpieczone przed rozsunięciem łańcuchem lub w inny trwały sposób;
• wchodź lub schodź po drabinie twarzą do szczebli, nigdy tyłem.

 

Zapamiętaj!

• przy pracy na wysokości, np. w trakcie robót dekarskich warto stosować dodatkowy sprzęt chroniący przed upadkiem;
• przy korzystaniu z pomieszczeń na wyższych poziomach unikniesz upadku z wysokości, zabezpieczając otwory technologiczne, włazy stropowe ścienne, schody i pomosty barierkami ochronnymi o wysokości przynajmniej 1,1 m, barierką pośrednią oraz deską krawężnikową.

 

OBOWIĄZKI PRACODAWCÓW

 

Pracodawca, który użytkuje drabiny powinien zapewnić spełnienie wymagań przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, w szczególności:

* udostępniając drabiny pracownikom na terenie zakładu pracy lub na budowie powinien mieć pewność, że są one przygotowane właściwie do wykonywania pracy lub odpowiednio przystosowane do jej wykonywania oraz mogą być użytkowane bez pogorszenia bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników,

* dokonując wyboru drabiny, powinien brać pod uwagę specyficzne warunki i rodzaj wykonywanej pracy,

* powinien zastosować odpowiednie rozwiązania mające na celu zminimalizowanie ryzyka związanego z użytkowaniem drabiny.

KONTROLA UŻYTKOWANYCH DRABIN

 

Stan techniczny drabin użytkowanych w zakładach pracy powinien być systematycznie oceniany przez pracodawcę.

 

W przypadku zakupu używanej drabiny, gdy bezpieczne jej użytkowanie jest uzależnione od warunków pracy, powinna być ona przed rozpoczęciem eksploatacji poddana kontroli wstępnej. Kontroli drabin powinny dokonywać osoby upoważnione przez pracodawcę i posiadające odpowiednie kwalifikacje.

Drabiny narażone na działanie warunków powodujących pogorszenie ich stanu technicznego powinny być poddane okresowej kontroli przez osoby upoważnione przez pracodawcę i posiadające odpowiednie kwalifikacje. W przypadku możliwości pogorszenia bezpieczeństwa związanego z eksploatacją drabin, w wyniku:

a) prac modyfikacyjnych,

b) zjawisk przyrodniczych,

d) niebezpiecznych uszkodzeń oraz wypadków przy pracy,pracodawca powinien dokonać specjalnej kontroli drabiny przeprowadzonej przez upoważnione przez niego osoby.

 

Wyniki wszystkich wymienionych kontroli pracodawca powinien rejestrować i przechowywać przez okres 5 lat od dnia zakończenia tych kontroli.

 

Książkę kontroli drabin można pobrać klikając tutaj.

 

Opracowano w oparciu o materiały Państwowej Inspekcji Pracy (http://www.pip.gov.pl/html/pl/bhp_bud/03060013.htm)